Kiriş Etiketi

Kirişi tanımlamakta kullanılan Kiriş adını "Etiket" kısmına yazabilirsiniz. Tüm yapı elemanlarının etiket alanlarında olduğu gibi, Etiket alanının hemen yanında da yeni eleman etiketlerinin kolay girişini sağlamak amacıyla Yukarı ve Aşağı Ok işaretlerinin bulunduğu iki buton bulunmaktadır. Bu butonları kullanarak kiriş etiketini (sıradaki veya önceki olarak) değiştirebilirsiniz.

Tüm yapı elemanlarında olduğu gibi, kiriş elemanları da çizim alanının solunda yer alan “Yapı Ağacı” bölümünde ilgili katta listelenir. İstediğiniz bir kirişi seçmek için bu liste menüsünü kullanabilirsiniz. Bu menüde işaretleyicinizin sol butonu ile (tek) tıklayarak seçili elemanı değiştirebilirsiniz.

Tip

Normal Tip ile yapısal modelde gerçekte var olan ve herhangi bir özel  modelleme amacıyla kullanılmayan kirişler kastedilmektedir. Bu seçenek kullanılarak kat kirişleri ve temel kirişleri tanımlanabilmektedir. Bu kirişler planda eğimli olabileceği gibi katlar arasında da eğimli olabilirler.

Perde Bağ Kirişi,  TBDY 2018 Türkiye  Bina  Deprem  Yönetmeliğinde,  bağ  kirişi  ve  bağ  kirişli (boşluklu) perde tanımları için yapılmıştır. ProtaStructure’da  iki perde duvarın birlikte bağ kirişli (boşluklu)  perde  olarak kabul edilebilmesi için aralarındaki bağ kirişi özel bir kiriş elemanı kullanılarak  tanımlanmalıdır.  Bunun  için bu tür elemanlar kiriş olarak tanımlanırken Perde Bağ Kirişi tipi seçilmelidir.

Kiriş Kesit Genişliği (b)

Kiriş Kesit Dışmerkezliği (e)

e değeri kirişin dış merkezliğini göstermekte olup, kiriş sol/alt  (I ucu) noktasından sağ/üst  (J ucu) noktasına doğru çizilen ve kesit merkezinden geçen çizgi ile kiriş yerleşim aksı arasındaki mesafeyi ifade etmektedir. Bu mesafe "b/2"den büyük ve "-b/2"den küçük olamaz. Eğer e değeri "0" olarak girilirse bu durumda kiriş ortalanarak yerleştirilecektir.

Kiriş Derinlikleri (h, e-z)

Tanımladığınız kirişin kesit derinliği "h" ve özellikle ters kirişleri tanımlamak için kullanılan döşeme kotunun üstünde kalan derinliğini "e-z" bu veri alanlarına girebilirsiniz.

Kiriş Sabit Kenar Belirle

Kiriş Sabit Kenar Belirle  butonunu   kullanarak seçtiğiniz kirişi istediğiniz kenarından sabitleyebilirsiniz. Bu sayede kiriş, eleman boyutları değiştiği zaman belirlediğiniz pozisyon bozulmadan, istediğiniz yöne doğru genişleyecek veya daralacaktır. Böylece, mimari gereksinimlerden doğan modelleme zorluklarının üstesinden daha kolay gelinebilecektir.

Kiriş Sabit Kenar Belirle seçeneklerine kirişi çizim alanını seçtikten sonra işaretleyicinizin sağ tuşuna bastığınızda ekrana gelen kısayol menüsünden de ulaşabilirsiniz.

Mafsal Durumları

Kiriş Kesitleri 

ProtaStructure tarafından kiriş elemanına ait olan ve otomatik olarak hesaplanan  kesit özelliklerini görmek için Kiriş menüsünde Genel sayfasında yer alan Kesit Yöneticisi butonuna basmanız gerekmektedir. 

Kesit Yöneticisi  butonuna bastığınızda ekrana Kiriş Beton penceresi ekrana gelecektir. Bu pencere Genel ve Özellikler sayfalarından oluşmaktadır.

Genel

Genel sayfasında kiriş elemanında kullanılan kesit ile ilgili bilgi verilmektedir. Kiriş kesitinin ismi, boyutları ve gösterim rengi değiştirilebilir.

Herhangi bir kiriş elemanında kullanılacak farklı malzeme tipini de yine bu sayfadan değiştirebilirsiniz. Özellikle güçlendirme elemanları için malzeme değişikliği yapılması gerekebilir.

Aksi belirtilmediği sürece seçtiğiniz kiriş elemanı için betonarme tasarım modüllerinde Bina Analizi ikonuna bastığınızda ekrana gelen  Analiz Öncesi sayfasındaki Malzeme Bilgileri bölümünde belirttiğiniz beton ve çelik sınıfları kullanılacak ve Varsayılan olarak belirtilecektir. Bu sayfadaki Malzemeler bölümünde Varsayılan başlığını tıkladığınızda ekrana gelen menülerden farklı Beton, Boyuna Donatı, Etriye seçimi yapabilirsiniz.

Özellikler

Özellikler sayfasında kiriş elemanına ait atalet momentleri, kesit ve kayma alanları ve  atalet yarıçapı değerleri incelenebilir.

H kiriş elemanının yüksekliğini, B ise kiriş elemanın genişliğini göstermektedir.

Kiriş Elemanı Parametreleri

"Atalet Momenti 1-1" kiriş elemanının "1" ekseni etrafındaki atalet momentini, "Atalet Momenti 2-2" ise kiriş elemanının "2" ekseni etrafındaki atalet momentini belirtmektedir.

"Kayma Alanı 1" ve  "Kayma Alanı 2" kayma deformasyonlarının hesabında kullanılmakta olup kesit alanı değerinin "5/6"sı olarak hesaplanmaktadır.

Bu değerlerden herhangi birini değiştirmek isterseniz  formda yer alan Düzenle kutucuğunu işaretleyerek ilgili alana değer girebilirsiniz. Bu durumda girdiğiniz kesit özelliği artık otomatik olarak hesaplanmayacak, yerine sizin verdiğiniz değer kullanılacaktır. 

Analiz Rijitlik Katsayıları bölümündeki değerleri değiştirmeniz halinde ise ilgili kesit değeri verdiğiniz katsayı ile çarpılarak analizde kullanılacaktır. Bu katsayıları  değiştirmediğiniz sürece tüm kesit değerleri için "1" olarak tanımlanmıştır.

Kiriş Sağ ve Sol Uçlarının Yükseltilmesi/Alçaltılması

1. Mevcut bir kirişi seçiniz.
   
2. Kısayol menüsünde (Sağ-Tuş Menüsü) yer alan Özellikler seçeneğini işaretleyiniz.
   
3. 3D sekmesine tıklayınız.
   
4. Kiriş sağ ve sol uçlarının, bulundukları kat seviyesinden göreceli yüksekliklerini delZ -I ve delZ -J alanlarına yazınız. (Negatif değerler ilgili kiriş ucunu kat seviyesinden aşağı doğru hareket ettirirken, pozitif değerler kat seviyesinden yukarı doğru hareket etmesini sağlayacaktır.)
   
5. Güncelle butonuna basınız.
   

Kapat

1. Model sekmesinde yer alan Kiriş ikonuna    tıklayın. Kiriş menüsü açılacaktır. 
   
2. Kiriş menüsü yüklendikten sonra formda yer alan veri alanlarını isteğiniz doğrultusunda doldurun. Örneğin Kiriş menüsündeki "Etiket" alanına kirişin adını yazdıktan sonra altında yer alan veri alanlarına Kiriş Kesit Genişliğini (b), yerleşim aksına göre dış merkezliğini (e) girebilirsiniz.
3. Kirişin ekranda çizilmesini sağlamak amacıyla kirişin tanım noktalarını gösterin. Bir Kiriş elemanını tanımlamak için iki adet aks kesişimi noktasına ihtiyacınız olacaktır.
   İlk aks kesişim noktasını işaretleyicinizin sol butonu ile tıkladıktan sonra işaretleyiciniz ile ikinci aks kesişim noktasını gösterin. Kiriş çizim alanında çizilecektir.
4. Bir aks üzerindeki kesişimlere benzer kesite ve duvar yüklerine sahip birden fazla kirişi bir defada tanımlayabilirsiniz. Bunun için Kiriş menüsü yüklüyken ilk aks kesişimi üzerinde işaretleyicinizin sol butonu ile tıkladıktan sonra işaretleyiciniz ile son aks kesişim noktasını gösterin.  Sürükleme hattınız üzerinde saptanan tüm kolon ve perdelerin arasına birer kiriş yerleştirilecektir.
   

1. Daha önce girişini yapmış olduğunuz bir kirişi seçin.
   
2. İşaretleyicinizin sağ butonuna bastığınızda ekrana gelen kısayol menüsünde Özellikler veya Seç ve Özellikleri Yükle seçeneğini işaretleyin. Ekrana gelen Kiriş menüsünde ilgili veri alanlarını isteğiniz doğrultusunda doldurun.
   
   
   
   
3. Kiriş menüsünde yer alan Güncelle butonuna bastığınız zaman, bu kiriş düzenlemelerinize uygun olarak yeniden çizilecektir. 
   

1. Model sekmesinde yer alan Kiriş ikonuna  tıklayın.
   
2. Kiriş menüsü yüklendikten sonra formda yer alan veri alanlarını isteğiniz doğrultusunda doldurun. Örneğin, kiriş menüsündeki “Etiket” alanına kirişin adını, Kiriş Kesit Genişliğini (“b”), yerleşim aksına göre dışmerkezliğini (“e”) değerlerini ve Kiriş Kesit Derinliğini (“h-Alt” ve “h-Üst”) değerlerini girebilirsiniz.
3. Kiriş menüsünde yer alan Yay Kiriş Yerleşimi butonuna basın.
   

1. Kirişin ekranda çizilmesini sağlamak amacıyla kirişin tanım noktalarını gösterin. Bir kiriş elemanını tanımlamak için iki adet aks kesişim noktasına ihtiyacınız olacaktır.
   İlk aks kesişim noktasını işaretleyicinizin sol butonu ile tıkladıktan sonra işaretleyiciniz ile ikinci aks kesişim noktasını gösterin. Eğrinin değişimini işaretleyicinizin  imlecini hareket ettirerek inceleyebilirsiniz. Kirişin ön izlemesi otomatik olarak gri renkte gösterilecektir. Çizim alanında belirtilen  L  değeri negatif veya pozitif olarak girilebilir. Bu değerin pozitif veya negatif olmasına göre dairesel kirişin eğrilik yönü değişmektedir. Klavyeden F2 tuşuna basarak istediğiniz L değerini girebilirsiniz. 
   Enter tuşuna basmanız halinde yay kiriş çizim alanında çizilecektir.
   
   

Kirişlerin Kolon Yerleşim Noktaları Dışında Tanımlanması

Not: Belirtildiği gibi bu özellik kullanıcı hatalarını önlemede ya da zorunlu olduğumuz durumlarda yardımımıza koşmaktadır. Normal koşullarda elemanların uçlarının aynı fiziksel noktalarda çakışmasına özen gösteriniz.

Şaşırtmalı akslardan gelen kirişlerin bulunması durumunda bir diğer önemli nokta ise kolonu mümkün olduğunca ortasından veya ortasına yakın geçen bir akstan tanımlamaktır.