ProtaStructure Tasarım Kılavuzu Yükleme Hazırlayıcısı

ProtaStructure Yükleme Hazırlayıcısı

ProtaStructure farklı yönetmeliklerin öngördüğü yükleme kombinasyonlarını otomatik olarak hazırlayabilmektedir. Bunun için yönetmelik seçimleri yapıldıktan sonra Bina Analizi > Yükleme Kombinasyonları > Yükleme Hazırlayıcısı komutu kullanılabilir. Bu doküman ProtaStructure’daki Yükleme Hazırlayıcısındaki seçenekleri açıklamaktadır.

Sabit ve Hareketli Yük Halleri

Sabit ve hareketli yük hallerinin tüm projelerde bulunması gereklidir. Bu nedenle işaretinin kaldırılmasına izin verilmemektedir.

Şaşırtmalı hareketli yükler ise isteğe bağlıdır. Varsayılan olarak tek ve çift açıklıkların dolu olduğu iki yük hali tanımlıdır. İsteğe bağlı olarak diğer üç yük halini de işaretleyerek kombinasyonlara dahil edebilirsiniz.

“Yöne Bağımlı Şaşırtmalı Yükleme” alanını işaretlerseniz iki ortogonal yön için ayrı ayrı şaşırtmalı hareketli yük halleri tanımlanacaktır.

Çatı Hareketli Yük Halleri

Genellikle yönetmeliklerde Çatı Hareketli Yükleri için farklı yük halleri tanımlanması ve yükleme kombinasyonlarına farklı katsayılar ile dahil edilmesi önerilir. Özellikle çatı yüklemelerinin ön plana çıktığı çelik yapılarda bu tanımlar önemlidir.


Bu seçenekleri işaretleyerek çatı seviyesindeki döşemelere ve elemanlara (çatı kaplaması, aşık, kiriş gibi.) “Hareketli Yük Hali (Q)” yerine ayrı ayrı “Çatı Hareketli Yükü (Qr, ASCE tabanlı şartnamelerde Lr)”, “Kar Yükü (S)” ve/veya “Yağmur Yükü (R)” için yük halleri tanımlatabilirsiniz. Örneğin Çatı ve Kar Yükü alanlarını işaretlerseniz bu yüklemelerin her biri için farklı bir set kombinasyon (Qr veya S veya R şeklinde) hazırlanacaktır ve her üçü için de yük tanımlasanız bile hiçbir kombinasyonda bu üç yük hali birlikte uygulanmayacaktır.


Bazı şartnamelerde (örneğin Eurocode’da) bu yük halleri farklı katsayılarla birlikte (Qr ve S veya Qr ve R şeklinde) uygulanır. Hiçbir şartname Kar ve Yağmur yükünü birlikte uygulamamaktadır.

Çatı seviyesindeki elemanlara “Çatı Hareketli Yükü (Qr)” tanımlamanız durumunda ayrıca “Hareketli Yük (Q)” alanına da yük tanımlarsanız her iki yük de birlikte uygulanacaktır. Dolayısıyla, özellikle tercih edilmediği sürece, bu tür elemanlarda “Q” alanına yük tanımlanmamalıdır.

İnşaat Aşamaları Yüklemeleri

Sabit (G) veya hareketli (Q) yük hallerinin aşamalı olarak tanımlanmasını istiyorsanız bu yük halleri için aşamalı yükleme tanımayabilirsiniz. İsteğe bağlı olarak inşaat aşamalı kombinasyonlar için bağımsız ikinci bir set hazırlanmasını sağlayabilirsiniz.


Deprem Yüklemesi

Seçilmiş olan deprem yönetmeliğine uygun olarak hesaplanan deprem yükleri için pozitif ve negatif dışmerkezlikleri içeren 4 adet yük hali (Ex+, Ex-, Ey+,Ey-) tanımlanmaktadır. Yük hali etiketlerinde yeralan “+” ve “-“ ibareleri dışmerkezliğin kat ağırlık merkezinin hangi tarafında olduğunu belirtmektedir.


Hemen tüm yönetmeliklerde hareketli yük ile birlikte uygulanan deprem etkisine ek olarak sadece elverişli sabit yük katsayısı ile birlikte deprem etkisinin uygulandığı “0.9G+E” kombinasyonu da önermektedir. Bunu isteğe bağlı olarak işaretleyebilirsiniz.

Rüzgar Yüklemesi

Genellikle, rüzgar yüklerinin uygulanabilmesi için iki yük hali tanımlanmaktadır. Kombinasyonlar bu yük hallerinin pozitif ve negatif yönleri için ayrı ayrı oluşturulur. Bina türü yapılarda, pozitif ve negatif yön için hesaplanan rüzgar yüklerinin aynı olduğu ve rüzgar yükünün katlara uygulandığı durumlarda genellikle iki yük hali yeterli olmaktadır.

Ancak, özellikle cephe alanlarının farklı olduğu binalara, çelik yapıların eğimli çatılarındaki kaplamalara ve aşıklara, ve yüzeylerindeki kuşaklara rüzgar yükü tanımlamak için pozitif ve negatif yönlerde farklı yük halleri kullanılması gerekli olur. Bu amaçla, “Farklı Negatif Yük Halleri Tanımla” seçeneğini kullanarak 4 yük hali tanımlanmasını sağlayabilirsiniz.

ASCE tabanlı rüzgar yüklemesi tanımında her yön için ayrıca burulma momenti hesaplandığı için varsayılan olarak 4 yük hali (Wx, Wmx, Wy, Wmy) tanımlanır. “Farklı Negatif Yük Halleri Tanımla” seçeneğini kullanmanız durumunda ise negatif yönler için ayrı yük halleri oluşturarak 8 yük hali kullanabilirsiniz.


Minimum Yatay Yükleme

Deprem gibi kuvvetli yer hareketi Yüklemesi olmayan bölgelerde bazı şartnameler binalara minimum yatay yük uygulaması (notional loads) önermektedir. Bu yük aynı zamanda yapıdaki yapım kusurlarının sebep olabileceği minimum yatay yükleri de içermektedir ve genellikle bina ağırlığının bir yüzdesi olarak hesaplanır.

Zemin İtkisi

Bodrum perdelerine uygulanan açıklık yükleri vasıtasıyla tanımlanan zemin itkisi etkilerini tanımlamak için “Zemin İtkisi” yük hallerini işaretleyebilirsiniz.

Zemin itkisinin tek taraflı olması durumunda bir ya da iki yük hali tanımlanması yeterlidir. İlgili yönü işaretleyerek zemin itkisi yük hallerini ve buna bağlı kombinasyonları oluşturabilirsiniz.

Bazı şartnameler zemin itkisinin diğer yatay yüklemeler ile birlikte aynı veya ters yönde uygulanması durumları için zemin itkisine farklı katsayılar önermektedir. Bu durumda yüklemenin uygulanmış olduğu yönü de belirtmeniz gereklidir. Örneğin, 1 yönü için “negatif” seçili ise, pozitif yöndeki deprem yüklemesinde zemin yükü katsayısı “0.9” aynı negatif yöndeki deprem yüklemesinde ise katsayısı “1.6” olacaktır.

Ancak, her iki yönde farklı pozitif ve negatif yük halleri tanımlamak isterseniz 4 yük hali (Hx, H-x, Hy, H-y) oluşturmak için “Farklı Negatif Yük Halleri Tanımla” seçeneğini işaretleyebilirsiniz.

Yönetmeliklere Göre Yükleme Kombinasyonları

Aşağıdaki tablolarda desteklenen farklı yönetmeliklere göre otomatik oluşturulan Dayanıma Göre Tasarım ve Güvenlik Katsayılarına göre tasarım için kullanılan yükleme kombinasyonları ana hatlarıyla verilmiştir. Yükleme Hazırlayıcısında kullanıcı tarafından belirlenen seçeneklere göre daha fazla sayıda kombinasyon oluşacaktır.

ACI318-14, ASCE07-16, SNI1726-2012, SNI1726-2019, NSCP2015, AISC360 (LRFD)

 

Asal Etki

G

Q

Qr, R, S

W

E

H

G

G

1.4




G+Q

Q

1.2

1.6

0.5

1.6

G+Q+(Qr, R, S)

R

1.2

1

1.6

1.6

G+(Qr, R, S)+W

R

1.2

1.6

0.5

1.6 - 0.9

G+W

W

1.2

1

0.5

1

1.6 - 0.9

G+W

W

0.9

1

1.6 - 0.9

G+L+E+Ev+S

E

1.2

1

0.2S

1

1.6 - 0.9

G+E+Ev

E

0.9


1

1.6 - 0.9

UBC97 (Cl. 1612.2.1)

 

Asal Etki

G

Q

Qr, R, S

W

E

H

G

G

1.4




G+Q

Q

1.2

1.6

0.5

1.6

G+Q+(Qr, R, S)

R

1.2

1

1.6

1.6

G+(Qr, R, S)+W

R

1.2

1.6

0.8

1.6

G+W

W

1.2

1

0.5

1.3

1.6

G+W

W

0.9

1.3

1.6

G+L+E+Ev+S

E

1.2

1

0.2S

1

1.6

G+E+Ev

E

0.9


1

1.6

TS500, TBDY2018

 

Asal Etki

G

Q

Qr, R, S

W

E

H

G

G

N/A

G+Q

Q

1.4

1.6

1.6

1.6

G+Q+(Qr, R, S)

R

N/A

G+(Qr, R, S)+W

R

N/A

G+W

W

1

1

1

1.3

G+W

W

0.9

1.3

G+L+E+Ev+S

E

1

1

0.2S

1

G+E+Ev

E

0.9


1

1

Türk Çelik Şartnamesi (YDKT)

 

Asal Etki

G

Q

Qr, R, S

W

E

H

G

G

1.4




G+Q

Q

1.2

1.6

0.5

1.6

G+Q+(Qr, R, S)

Qr, R, S

1.2

1

1.6

1.6

G+(Qr, R, S)+W

R

1.2

1.6

0.8

1.6 - 0.9

G+W

W

1.2

1

0.5

1.6

1.6 - 0.9

G+W

W

0.9

1.6

1.6 - 0.9

G+L+E+Ev+S

E

1.2

1

0.2S

1

1

G+E+Ev

E

0.9


1

1

Türk Çelik Şartnamesi (GKT)

 

Asal Etki

G

Q

Qr, R, S

W

E

H

G-Only

G

1




G+Q

Q

1

1


1

G+Q+(Qr, R, S)

Q, Qr, S

1

1

1

G+Q+(Qr, R, S)

Q, Qr, S

1

0.75

0.75

1

G+(Qr, R, S)+W

Q, Qr, R, S, W

1

0.75

0.75

0.75

1 - 0.6

G+W

W

1

1

1 - 0.6

G+W

W

0.6

1

1 - 0.6

G+L+E+Ev+S

E

1

0.75

0.75S

0.525

0.6

G+E+Ev

E

0.6


1

0.6

Eurocode

ProtaStructure dayanıma göre tasarım kombinasyonları (STR) için Denklem 6.10 ve sismik kombinasyonlar için Denklem 9.10’u desteklemektedir.

Hareketli (Değişken) yükler için Kombinasyon, Sık Kullanım ve Yarı-Kalıcılık Faktörleri

ψ0

ψ1

ψ2

Office Areas,

0.7

0.5

0.3

Accessible Roofs,

0.7

0.5

0.3

Snow (H>1000 m),

0.7

0.5

0.2

Snow (H<1000 m),

0.5

0.2

0

Wind,

0.6

0.2

0

Kalıcı ve Hareketli (Değişken) Yükler için Kısmi Faktörler

ɣG

1.35

Elverişsiz

ɣG

1.1

Elverişli

ɣQ

1.5

Elverişsiz

ɣQ

0

Elverişli

 

 

Asal Değişken Etki

İkincil Değişken Etki

G

Q

QRoof

S

Rain

W

N

E

H

G










G+Q

Q

1.35

1.5

1.5


1

1.35

G+Q+S

Q

S

1.35

1.5

1.5

1.05

1

1.35

G+S+Q

S

Q

1.35

1.05

1.05

1.5

1

1.35

G+Q+R

Q

R

1.35

1.5

1.5

1.05

1

1.35

G+R+Q

R

Q

1.35

1.05

1.05

1.5

1

1.35

G+Q+S+W

Q

S, W

1.35

1.5

1.5

1.05

0.9

1

1.35 - 1

G+S+Q+W

S

Q, W

1.35

1.05

1.05

1.5

0.9

1

1.35 - 1

G+W+Q+S

W

Q, S

1.35

1.05

1.05

1.05

1.5

1

1.35 - 1

G+Q+R+W

Q

R, W

1.35

1.5

1.5

1.05

0.9

1

1.35 - 1

G+R+Q+W

R

Q, W

1.35

1.05

1.05

1.5

0.9

1

1.35 - 1

G+W+Q+R

W

Q, R

1.35

1.05

1.05

1.05

1.5

1

1.35 - 1

G+W (G elverişli)

W (elverişsiz)

1.1



1.5

1

1.35 - 1

G+E+Q+S

E

Q, S

1

0.3

0.3

0.2


1

1

G+E+Q+R

E

Q, R

1

0.3

0.3

0.2

1

1








    • Related Articles

    • Kolon ve Perdelere Düğüm Yükü ve Çizgisel Yük Tanımlanması

      ProtaStructure, gerek otomatik olarak hesaplanan, gerekse Rüzgar ve Yatay Kat Yükleri  editörü kullanılarak kullanıcı tarafından girilmiş yanal yüklemeleri diyaframlara ve hiç bir diyaframa bağlı olmayan serbest düğüm noktalarına dağıtmaktadır. Bu ...

    • TS500'e göre Tekil Temel Tasarım Kılavuzu

      ProtaStructure ile Tekil Temel Tasarımı oldukça kolay.  Siz kullanıcılarımız için ekteki dokümanda tekil temel tasarım detayları TS500 şartnamesine göre tarif edilmiştir. Hesapları doğrulama amacıyla bir bina kolonu için tekil temel seçilerek tek bir ...

    • ProtaStructure ile TBDY 2018'e Göre Tasarım ve Analiz

      TBDY 2018’in önemli noktalarını öğrenmek ve ProtaStructure Deprem Yönetmeliği yeteneklerini keşfetmek için webinar kaydımızı izleyin. Webinar içeriği; Göreli Kat Ötelemeleri, Zemin sınıfları, Mod Birleştirme Analizi, Analiz Sonrası Tasarım ...

    • ProtaStructure ile TBDY 2018’e göre Analiz ve Tasarım

      ProtaStructure, betonarme, çelik ve kompozit yapı sistemlerinin modellenmesi için hızlı ve kullanıcı dostu araçlar sunmaktadır. ProtaStructure programında yer alan etkileşimli grafik editör ve dinamik veri giriş sistemi sayesinde yapısal model çok ...

    • ProtaStructure Suite 2024 ve Sonrası

      Prota Yazılım olarak 40 yılı aşkın süredir değerli meslektaşlarımız için kullanışlı ve kapsamlı bir yapı mühendisliği yazılımı olan ProtaStructure’ı geliştiriyoruz. Düzenlediğimiz bu özel etkinlikte ise Prota Yazılım Teknik ve İdari Yöneticisi Altuğ ...